సౌదీ అరేబియాలో మానవ హక్కుల పరిస్థితిపై అంతర్జాతీయ సమాజం మరోసారి తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తోంది. యూకేకు చెందిన ప్రముఖ మానవ హక్కుల సంస్థ ‘రిప్రీవ్’ (Reprieve) తాజాగా విడుదల చేసిన నివేదిక ప్రకారం, 2025 సంవత్సరం సౌదీ అరేబియా చరిత్రలోనే ‘అత్యంత రక్తసిక్తమైన ఏడాది’ (Bloodiest Year) గా నిలిచింది.
గత కొన్ని దశాబ్దాల్లో ఎన్నడూ లేని విధంగా ఈ ఏడాది సౌదీ అరేబియాలో రికార్డు స్థాయిలో మరణశిక్షలు అమలు చేసినట్లు ఈ సంస్థ వెల్లడించింది. సౌదీ అరేబియాలో మరణశిక్షల అమలు తీరుపై పర్యవేక్షణ ప్రారంభించినప్పటి నుండి, 2025లోనే అత్యధిక సంఖ్యలో ఉరిశిక్షలు నమోదైనట్లు ‘రిప్రీవ్’ పేర్కొంది. 2024లో మొత్తం 345 మందికి మరణశిక్ష అమలు చేయగా, 2025 డిసెంబర్ 22 నాటికి ఈ సంఖ్య 347కు చేరుకుంది. ఏడాది ఇంకా ముగియకముందే గత ఏడాది రికార్డును ఇది దాటేసింది. ప్రతి 1.5 రోజులకు ఒకరిని చొప్పున సౌదీ ప్రభుత్వం ఉరితీస్తున్నట్లు నివేదికలు చెబుతున్నాయి. అంతర్జాతీయంగా ఎన్ని విమర్శలు వచ్చినా, సౌదీ అరేబియా ఏమాత్రం వెనక్కి తగ్గకుండా తన పంథాను కొనసాగిస్తుందని మానవ హక్కుల కార్యకర్తలు విమర్శిస్తున్నారు.
ఈ ఏడాది అమలు చేసిన మరణశిక్షల్లో అత్యధిక శాతం మాదక ద్రవ్యాల (Drug offenses) తో ముడిపడి ఉన్నవే కావడం గమనార్హం. అంతర్జాతీయ చట్టాల ప్రకారం, కేవలం ఉద్దేశపూర్వక హత్యలు వంటి తీవ్రమైన నేరాలకు మాత్రమే మరణశిక్ష విధించాలి. కానీ సౌదీలో ఉరిశిక్ష పడ్డ వారిలో దాదాపు మూడింట రెండు వంతుల మంది ప్రాణహాని లేని మాదక ద్రవ్యాల కేసుల్లో దోషులుగా తేలినవారే. 2020లో డ్రగ్స్ కేసుల్లో మరణశిక్షలను నిలిపివేస్తున్నట్లు సౌదీ ప్రకటించినప్పటికీ, 2022 చివరలో ఆ నిర్ణయాన్ని వెనక్కి తీసుకుంది. అప్పటి నుండి ఈ శిక్షలు భారీగా పెరిగాయి.
సౌదీలో మరణశిక్షకు గురవుతున్న వారిలో సగానికి పైగా విదేశీయులే ఉంటున్నారు. ముఖ్యంగా పాకిస్థాన్, సిరియా, యెమెన్, ఈజిప్ట్ మరియు ఆఫ్రికా దేశాల నుంచి ఉపాధి కోసం వచ్చిన వలస కార్మికులు ఈ శిక్షల బారిన పడుతున్నారు. వీరికి సరైన న్యాయసహాయం, అనువాదకులు లేదా రాయబార కార్యాలయాల మద్దతు లభించకపోవడం వల్ల సులభంగా బలైపోతున్నారని ‘రిప్రీవ్’ ఆవేదన వ్యక్తం చేసింది.
కేవలం నేరగాళ్లనే కాకుండా, ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా గళం ఎత్తే వారిని కూడా ఉరిశిక్షల ద్వారా అణచివేస్తున్నారని ఆరోపణలు వస్తున్నాయి. ఈ ఏడాది 11 మందికి పైగా రాజకీయ ఆరోపణలపై మరణశిక్ష విధించారు. ఇందులో జర్నలిస్టులు, సోషల్ మీడియా యాక్టివిస్టులు కూడా ఉన్నారు. నేరం జరిగిన సమయంలో 18 ఏళ్ల లోపు ఉన్నవారికి మరణశిక్ష విధించబోమని సౌదీ ప్రభుత్వం గతంలో హామీ ఇచ్చింది. అయితే, 2025లో జలాల్ అల్-లబ్బాద్ వంటి యువకులను ఉరితీయడం ద్వారా ఆ హామీని తుంగలో తొక్కారని హక్కుల సంస్థలు మండిపడుతున్నాయి.
“సౌదీ అరేబియా ఇప్పుడు ఎటువంటి భయం లేకుండా, అంతర్జాతీయ వ్యవస్థను ఎగతాళి చేస్తూ మరణశిక్షలను అమలు చేస్తోంది” అని రిప్రీవ్ మిడిల్ ఈస్ట్ విభాగం హెడ్ జీద్ బస్యోని పేర్కొన్నారు. విపరీతమైన హింస ద్వారా తప్పుడు నేరారోపణలను అంగీకరింపజేయడం అక్కడ సర్వసాధారణమైపోయిందని ఆయన ఆరోపించారు. మరోవైపు, సౌదీ అరేబియా తన ఇమేజ్ను మార్చుకోవడానికి ‘విజన్ 2030’ కింద క్రీడలు, పర్యాటకంపై బిలియన్ల కొద్దీ డాలర్లు ఖర్చు చేస్తోంది. కానీ లోపల జరుగుతున్న ఈ ‘రక్తపాతం’ ఆ దేశ ప్రతిష్టను దిగజార్చుతోందని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.
